VR-films: Ron Hamers laat je binnenkijken bij Alkmaarse monumenten
De VR-techniek is nog volop in ontwikkeling”
(NOOT BIJ DIT ARTIKEL: Helaas is Ron Hamers in september 2020 overleden. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor het mooie werk dat hij voor Erfgoed Alkmaar maakte.)
Ron Hamers is filmmaker en docent bij Videolab Alkmaar, een doe-het zelf werkplaats waar beginners en professionals kunnen leren en experimenteren met filmtechnieken. Met zijn eigen bedrijf K1 Cultmedia maakte hij voor Erfgoed Alkmaar ‘3D opnames’ of eigenlijk VR-films van Alkmaarse monumenten. Ze waren al te zien op Open Monumentendag maar nu ook via de website en het YouTubekanaal van Erfgoed Alkmaar. Ron: “Kleine kinderen denken écht dat ze op die plek zijn!”
Vijf jaar geleden maakte Ron Hamers in opdracht van Erfgoed Alkmaar de eerste 3D-opnamen van monumenten in Alkmaar: “Voor mij als filmmaker is dit een uitdaging omdat de 360gradentechniek filmisch gezien sterke beperkingen heeft.
Als filmer heb je er weinig invloed op. Het enige wat je kunt doen, is het bepalen van je camerastandpunt in een ruimte. Zelfs de kijkrichting kun je niet bepalen. Het is rondom, in alle richtingen, aan de kijker om die te kiezen.”
Zeven films
Inmiddels zijn er negen 3D-films te bewonderen van monumenten in de gemeente Alkmaar, op het YouTubekanaal van Erfgoed Alkmaar en Ron Hamers heeft veel plezier in he maken van de opnames: “Ik ben er dol op. Voor deze opdrachten ben ik in prachtige huizen geweest, in molens, kerken en torens. Vaak panden die voor publiek beperkt toegankelijk zijn. Ik voel me dan ook bevoorrecht om er tijdens zo’n productie rond te mogen dwalen en te filmen. Zo mocht ik bijvoorbeeld filmen tijdens de verbouwing van voormalige gevangenis Schutterswei. De sloop was nog in volle gang.
Ik mocht er alleen in als de bouwvakkers weg waren. Zo kon ik in mijn eentje het hele complex verkennen. Met verschillende statieven in mijn rugzak heb ik er als een soort urban explorer een paar uur rondgelopen en films gemaakt.”
Muziek
“Voor elke opname probeer ik passende muziek te vinden. Muziek uit de periode van de bouw bijvoorbeeld of muziek die te maken heeft met de functie van het monument. Voor Schutterswei ben ik op zoek gegaan naar een orginele geluidsopname van een echte chaingang en die vond ik in de Alan Lomax catalogus van de Library of congress!”
Volop in ontwikkeling
Al kun je op Funda honderden huizen in 360graden bekijken en raken we er inmiddels aan gewend, toch is het volgens Ron nog steeds een techniek die volop in ontwikkeling is: “Ik leer nog altijd de techniek beter te begrijpen en toe te passen op een filmische manier.
Bij de eerste opnames die ik maakte in bijvoorbeeld Huys Auerhaen in Alkmaar (zie de film Drie monumenten in Alkmaar) gebruikte ik slechts drie standpunten. Daarmee kon je het huis prima bekijken maar dat was het dan ook. In mijn meest recente opnames, bijvoorbeeld van het Dieselgemaal in Overdie, heb ik wel vijftien standpunten gemaakt. In deze film maak je het opstarten mee van de dieselmoter en je kunt de antieke motor, het bijbehoordende pompwerk, het pomphuis én de omgeving tot in detail bekijken.”
“Zo zijn er langzamerhand steeds meer details en vertellingen in de films gekomen. De film van de Waagtoren is bijvoorbeeld gebaseerd op wat er dagelijks om elf en drie uur allemaal in de toren gebeurt. En dat is best veel. De ruitertjes gaan rijden, de klaroenblazer heft zijn klaroen, er speelt een orgeltje en het carillon gaat spelen. En dat alles via kabels en stangen, aangestuurd door het grote uurwerk. Ik heb er vier dagen over gedaan om alle details van het klokwerk te filmen. Want ja, deze dingen vinden maar twee keer per dag plaats.”
3D-bril
Trouwe bezoekers van Open Monumentendag hebben de films van Ron Hamers de afgelopen jaren al kunnen bekijken in de Grote Sint Laurenskerk, op groot scherm, mét gebruik van een speciale 3D-bril. Ron: “Daar kijk ik altijd echt naar uit. Ik ben nog nooit zo vaak op een dag bedankt als tijdens die presentaties. We laten dan de films zien met behulp van een zestal Samsung Gear brillen en telefoons. Je krijgt dan een mooi rond beeld door de extra ondersteunende hardware in de bril. Mensen zijn altijd erg verrrast als ze de bril opzetten. Kinderen onder de zes hebben soms zelfs het idee dat ze echt op de plek zijn waar de film is gemaakt. ‘Mama, waar ben je nou?’, roepen ze dan ineens. Maar het effect is ook echt sterk. Als kijker krijg je het standpunt van de camera, zoals er in de ruimte is gefilmd en je kunt die ruimte dan dus echt in alle richtingen bekijken.”
Emotioneel moment
Af en toe is er zelfs een emotioneel moment, vertelt Ron Hamers: “Vorig jaar was er een dame van boven de negentig die al enige jaren in een rolstoel zit. Ze bekeek de film van de Waagtoren en was erg geraakt. Als kind was ze hier in de zomer van, ik meen 1938, dagelijks geweest om water te brengen naar een loodgieter die er de goten en de torenbekleding repareerde. Het was namelijk goedkoper om een kind naar boven te sturen met water dan de loodgieter steeds naar beneden te laten komen. Die mevrouw was zó blij dat ze er op deze manier nog een keer kon rondkijken. Dat had ze gezien haar fysieke situatie anders nooit meer gekund. Dat heeft me wel aan het denken gezet. Misschien moet ik maar eens films gaan maken voor gebruik in een verzorgingshuis.
Voor het bekijken van de VR-films op internet is (uiteraard) geen speciale bril nodig.
Judith Flapper en Ron Hamers
NOOT: Helaas is Ron Hamers in september 2020 overleden. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor het mooie werk dat hij voor Erfgoed Alkmaar maakte
