Verder onderzoek naar mysterieuze Alkmaarse bottenvloer
Was het opvulling of had de vloer een functie?
Het nieuws ging de hele wereld over, dus het is je vast niet ontgaan. Tijdens archeologisch onderzoek aan de Achterdam in het centrum van Alkmaar, vonden onze archeologen in december een deel van een wel heel bijzondere vloer. Een vloer die volledig bestaat uit dierenbotten. Hoewel het fenomeen bekend is, worden dit soort vloeren maar zelden gevonden. En tot nu toe alleen in Noord-Holland.
Tijdens de verbouwing van het pand aan de Achterdam 7, kregen de gemeentelijke archeologen de gelegenheid om een kijkje te nemen onder de grond. Daar kwamen ze een oude plavuizenvloer tegen die op zichzelf nog niet bijzonder was. Wel bijzonder, was dat de plavuizen op sommige plaatsen weg zijn, en dat die plekken zijn opgevuld met een vloer van botten.
Koeienbotten
De botten in de vloer zijn allemaal middenhands- en middenvoetsbeenderen van runderen. Al deze botten zijn op precies dezelfde hoogte afgezaagd. In eerste instantie lijkt het alsof ze simpelweg zijn gebruikt als opvulling voor de gaten in de vloer. Maar er lijkt ook een patroon in te zitten. Per vlakje liggen de botten óf met de bovenzijde naar boven, óf met de afgezaagde onderzijde van het bot.
Dit soort vloeren worden maar heel af en toe gevonden en tot nu alleen in Noord-Holland. Zo werd eerder een bottenvloer gevonden in Hoorn, Enkhuizen en Edam. En nu dus ook in Alkmaar! Bij het Hoornse voorbeeld lijkt precies hetzelfde aan de hand te zijn. Ook daar zijn de verticaal geplaatste botten gebruikt in combinatie met een plavuizenvloer. Vaak gaat het dan om vloeren uit de vijftiende eeuw. En voor ons is het dan natuurlijk een Interessante vraag of dit verschijnsel misschien toch al vaker gezien is in Nederland.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Datering
Het precieze tijdperk waarin deze Alkmaarse vloer is gelegd, is trouwens nog niet bekend. Daar wordt op dit moment nog onderzoek naar gedaan. In principe kan dat dus teruggaan tot de vijftiende eeuw. Maar het huis dat hier nu staat, is gebouwd rond 1609. Nu kan het heel goed zijn dat dit huis is herbouwd op de oorspronkelijke, oude fundering. Dat is iets wat we heel vaak tegenkomen. De plavuizenvloer is erg gesleten door intensief gebruik. En de vraag is natuurlijk waarom er botten zijn gebruikt om de plavuizenvloer aan te vullen. Plavuizen waren niet bijzonder kostbaar en werden vroeger veel gebruikt. Dus waarom niet gewoon opvullen met plavuizen? Het zou dus kunnen dat de botten er met een speciale reden zijn geplaatst. Misschien wel omdat dit goed paste bij het ambacht dat hier wellicht werd uitgeoefend.
Al kan het ook nog steeds een goedkope manier van opvullen zijn geweest.
Wereldnieuws
De vondst van de Alkmaarse bottenvloer bleef overigens niet onopgemerkt. Het nieuwtje ging eind vorig jaar de hele wereld over. Dit zorgde er meteen ook voor dat er vanuit de hele wereld suggesties kwamen. Over waar dit type vloer nog meer gezien wordt en vooral, wat de functie is. Op sommige plaatsen in de wereld bleken zelfs menselijke botten gebruikt te zijn op vloeren in kerken. In Engeland lijken bottenvloeren vaker gevonden te worden bij landhuizen. Daar werden botten wel gebruikt voor het maken van een decoratieve vloer. En een enkele keer lijken ze ook een meer functioneel karakter te hebben. Bijvoorbeeld in een slagerij waar het bloed, tusse de botten door, eenvoudig in de bodem kan wegvloeien.
Lopend onderzoek
De komende periode wordt de bottenvloer verder onderzocht. Daarbij kijken we ook of we kunnen ontdekken of dit het enige stuk bottenvloer was. En zo niet, tot waar deze vloer ooit doorliep. Ook huren we een archeoloog in die gespecialiseerd is in het onderzoek naar dierenbotten. Dit om een antwoord te krijgen op de vraag of er aan de botten misschien nog iets te zien is wat wij zelf niet herkenden. We willen dolgraag weten hoe deze vloer destijds gebruikt werd.
Wordt vervolgd dus!
Nancy de Jong, archeoloog
Erfgoed Magazine Alkmaar 72 lente editie
Archeologen vinden mysterieuze vloer bij archeologisch onderzoek
