Spelen met een snorrebot
Bijzondere bodemvondsten
Vroeger was het een spelletje dat veel op school werd gedaan. Je had niet meer nodig dan een knoop en een wollen draadje. De draad werd door de knoopsgaten geregen en vervolgens draaide je, met de knoop in het midden, de draad rond tot hij zover mogelijk was opgewonden. Als je dan de draad strak aantrok, hoorde je een zoemend, ofwel snorrend geluid. Omdat het knoopje oorspronkelijk een bot was, wordt het instrumentje wel snorrebot genoemd. De vondst die we hier vandaag bespreken, is op hetzelfde principe gebaseerd.
Aan de Laat 125 waar voorheen verfwinkel de Verfpot was gevestigd, werd in 1997 dit cirkelvormige metalen voorwerp gevonden. Het bleek een zogenoemde snorrebot te zijn, gemaakt van lood en met een doorsnede van 3 cm. Aan de rand zitten karteltjes en in het midden twee gaatjes. Dit snorrebot komt waarschijnlijk ergens uit de periode tussen de vijftiende en de zeventiende eeuw.
Aerofoon
Het snorrebot is een zogeheten aerofoon muziekinstrument dat al in de Oudheid voorkwam. Er is luchtstroming nodig om geluid te produceren en dat wordt bewerkstelligd door de rondslingerende beweging. Mogelijk hadden snorrebotten oorspronkelijk een rituele betekenis en werd het instrument ook gebruikt voor het communiceren op grote afstand. Pas later werd het snorrebot ook een speeltje
Varkensbotje
In eerste instantie werden de snorrebotten gemaakt van dierlijk bot. Daarvan zijn twee vormen bekend. Je had een langwerpige snorrebot met een gaatje aan één uiteinde, waar een touw door werd geregen. De toonhoogte werd bepaald door de snelheid van het slingeren. Bij de andere vorm zat er een gaatje in het midden van het snorrebot. Ook daar werd een touwtje door geregen, maar hier bleef het zoemende geluid door het ronddraaien van het touw dezelfde toonhoogte houden. Het gebruikte bot kwam in die gevallen van een varken. Behalve exemplaren van bot, werden vroeger ook snorrebotten van steen en hout gemaakt. De snelheid van het draaien, de vorm van het ‘bot’ en de verschillende materialen, gaven elk snorrebot een eigen klank. ‘Onze’ metalen snorrebot kon dankzij de karteltjes aan de rand bijvoorbeeld extra veel lawaai maken!
Karin Beemster, beheerder gemeentelijk archeologiedepot
Literatuur: Vilsteren, V. van,1987: Het Benen Tijdperk, gebruiksvoorwerpen van been, gewei, hoorn en ivoor, 10.000 jaar geleden tot heden (Drents museum), Assen.
