Opa van Willibrord Beemsterboer hielp bij verrollen Accijnstoren
“Mijn grootvader was terecht trots op wat hij heeft gedaan”
Als je nu langs de Accijnstoren loopt, zou je niet zeggen dat hij daar eerst helemaal niet stond. Dat deze 22 meter hoge toren honderd jaar geleden vier meter verderop stond, dus eigenlijk midden op de weg. Dat laatste was dan ook de reden dat de toren moest worden verplaatst. Bij het verbreden van de Bierkade, zou hij in de weg komen te staan. En ook toen al vonden de Alkmaarders het belangrijk de monumentale toren te behouden. Dus wat gebeurde er? De toren werd verrold. Een ook voor die tijd zeer bijzondere operatie. En het is mede aan de opa van Willibrord Beemsterboer te danken dat die operatie uiteindelijk slaagde.
“Ik heb mijn opa eigenlijk zelf nooit gekend,” vertelt Willibrord Beemsterboer. “Maar binnen onze familie ging altijd al het verhaal rond dat hij iets bijzonders had gedaan met de Accijnstoren in 1924. Het gaat om mijn grootvader van moeders kant. Hendrik Punt. Een, zoals je dat nu zou noemen, freelance aannemer. Hendrik Punt had negen kinderen. En ik had dus acht ooms en tantes die spraken over hun vader en de Accijnstoren.
Ik heb me eigenlijk altijd afgevraagd wat hij dan precies gedaan had. En toen ik in 2019 met pensioen ging, besloot ik me daar eens verder in de verdiepen. Ook omdat ik bezig ben met een biografie over het gezin van mijn opa. Daar hoort dit verhaal dan ook in thuis.
Tot vorig jaar werkte ik nog één dag in de week voor de universiteit maar daarnaast verdiepte ik me dus in de familiegeschiedenis. En daarvoor ging ik regelmatig naar het Regionaal Archief aan de Bergerweg. Om stukken in te zien die niet digitaal beschikbaar waren, zoals sommige kranten. Daar werd ik steeds enorm goed geholpen. Het is echt een aanrader om daarheen te gaan als je iets wilt uitzoeken over iets uit de regionale geschiedenis. De service is ontzettend goed en ze denken altijd met je mee.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Dagboek
Heel blij was ik met de vondst van het dagboek van Van den Oord, destijds de opzichter. Wat ik vooral leuk vond, was dat mijn grootvader daar met naam in wordt genoemd.
Het idee om de toren te verrollen kwam van de toenmalige directeur gemeentewerken, Dirk Margadant. Hij wilde de doorgang voor het verkeer twee maal zo breed maken, dus 8 in plaats van 4 meter. En door verrolling kon de toren behouden blijven. Het verrollen van een gebouw was niet nieuw voor Margadant. Onder zijn toezicht was in 1910 ook al eens een woning in Haarlem verrold. Dus hij stelde een plan op en legde dat voor aan de gemeenteraad. Heel bijzonder vind ik dat. Ik heb nog contact gehad met zijn kleindochter over de rol die hij hierbij heeft gespeeld. En ik denk ook eigenlijk dat het Margadant is geweest die er op een gegeven moment op heeft aangedrongen dat mijn opa erbij betrokken werd.
Ze waren namelijk vastgelopen. Er was een bouwput gemaakt om de klus te klaren, maar die liep steeds vol met water. En ik heb het vermoeden dat mijn grootvader erbij is gehaald als deskundige op het gebied van weg- en waterbouw. Zo van: toch maar even vragen wat Punt hiervan vindt.”
Trots
Door een reconstructie van de feiten op basis van archiefstukken en foto’s, is geconcludeerd dat Punt vervolgens assisteerde bij het herstel van de afdamming, het veilig stellen van de toren, en het gebruiksklaar maken van de trekkabel naar de lier (het technisch principe van de verrolling).
Willibrord: “Tijdens de operatie kwam Margadant ook regelmatig even kijken, heb ik begrepen. Ook wel terecht, want als dat torentje was ingestort, was ie waarschijnlijk ontslagen. Maar er werd dus goed op het torentje gelet. Ook toen al vond men het een bijzonder gebouw.
Het verplaatsen van een gebouw is natuurlijk ook niet een voor de hand liggende oplossing. Zeker niet als het verplaatst moet worden in de richting van water, in dit geval het kanaal. Ik heb trouwens gehoord dat ze in Amerika wel vaker met dat bijltje hebben gehakt. Het is daar altijd wat gewoner geweest dan hier om huizen te verplaatsen. Maar richting het water, zal ook daar uitzonderlijk geweest zijn, lijkt me.
Van een neef die mijn opa nog wel gekend heeft, hoorde ik dat hij heel trots was op deze klus. En dat lijkt me ook wel terecht, want ze zaten daar echt met een serieus probleem.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Speelde de Accijnstoren ook een grote rol in jouw leven?
“Nee hoor, niet echt. Zelf woonde ik in de Zocherstraat. Maar mijn beide opa’s, zowel Beemsterboer als Punt, woonden vlakbij. De historie van Alkmaar speelt voor mij dus wel een grote rol. Al woon ik inmiddels al al bijna veertig jaar in het zuiden, waarvan de laatste tien jaar in Belgisch Limburg. Maar ik kom hier nog wel graag. En het leuke is dat alle Belgen die ik spreek ook altijd positief zijn over onze stad.”
Hoe vind je het dat er aandacht wordt besteed aan de verjaardag van de verrolling?
“Ja, dat vind ik wel heel goed. Het was op de eerste plaats een bouwkundig hoogstandje. Maar ook vanwege het monumentale karakter van het torentje, is dit echt iets bijzonders. Ook weer een mooie impuls voor de liefde voor het erfgoed. Die is bij mij in elk geval in grote mate aanwezig. Ik lees trouw het tijdschrift Oud Alkmaar van de Historische Vereniging en ook het Erfgoedmagazine vind ik altijd erg mooi om te lezen.
En inmiddels ben ik me gaan bezighouden met de bescherming van het erfgoed in Tongeren. De oudste stad van België, of zoals onze burgemeester zegt, de eerste stad. Daar werk ik nu onder meer bij het Stadsarchief.”
Judith Flapper
Open op Open Monumentendag
De Accijnstoren is geopend tijdens Open Monumentendag Alkmaar op zaterdag 14 september van 10 tot 17 uur. Er is een Mini expo te zien over het verrollen van de Accijnstoren in 1924 met beeld en film. Het is ook de ingang van de Drijf in bioscoop. (Alleen toegankelijk met een ticket waar kosten aan verbonden zijn).
