Marcel Deelen schrijft boek over stoker van getorpedeerd stoomschip
“Cor Beekman had moeite met gezag”
In 1941 werd op de Atlantische Oceaan het stoomschip ‘Beursplein’ tot zinken gebracht. Eén van de bemanningsleden was de stoker Cor Beekman. Cor Beekman bleek een man met een verhaal. En een deel van dat verhaal speelt zich af in Alkmaar, in het Rijksopvoedingsgesticht dat destijds achter de Grote Kerk zat. Ruim tachtig jaar na zijn dood schreef Marcel Deelen een boek over de opa van zijn vrouw, die zij zelf nooit gekend heeft.
Tijdens zijn zoektocht naar het leven van de voormalige stoker van de Beursplein, leerde de auteur Cor Beekman steeds beter kennen: “Cor was een man die zich niet zo veel liet zeggen, hij had moeite met gezag. En dat bleek al als kind. Toen hij als twaalfjarige, nadat hij iets had gestolen op de kermis in Den Briel, in het opvoedingsgesticht in Doetinchem terecht kwam. Daar zat je dan meestal tot je achttiende, maar Cor werd overgeplaatst naar Alkmaar, naar het Rijksopvoedingsgesticht (aan de Scheteldoekshaven, achter de Grote Sint Laurenskerk, red.). De leiding bestond er uit oud gevangenbewaarders en oud militairen en die hadden zo hun eigen ideeën over tucht. Er werd daar veel gestraft.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Alkmaar op mijn pad
Marcel Deelen is historisch auteur en onderzoeker en is zelf niet afkomstig uit Alkmaar: “Mijn vrouw en ik wonen in Fijnaart, Noord-Brabant. Maar door een grillige lotsbestemming komt Alkmaar steeds op mijn pad. Zo heb ik ook geschreven over Bob Bruinvis, een verzetsman in Alkmaar. Dat boek wordt uitgegeven door de stichting Historische Publicaties. Bob Bruinvis.”
Het idee voor zijn boek over de stoker ontstond uit nieuwsgierigheid: “Ik vroeg aan mijn vrouw op welk schip haar opa voer toen dat werd getorpedeerd, en dat wist ze niet. Dus toen ben ik het gaan uitzoeken. Ik wilde graag weten wat er was gebeurd. En vervolgens riep elk antwoord weer nieuwe vragen op. Er waren destijds maar acht overlevenden. Het bleek dat één van hen was geïnterviewd in 2011. Wij beluisterden het interview en die man had het letterlijk over Beekman. Mijn vrouw kreeg het er helemaal koud van. Het was voor het eerst dat ze zijn naam hoorde noemen.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Rijksopvoedingsgesticht
Voordat Cor Beekman als stoker op de Beursplein terechtkwam, had hij al een boeiend leven gehad. Waarvan de jaren in Alkmaar zeker niet de leukste waren. Marcel: “De jongens werden opgesloten, kregen voor straf geen eten en er was ook ontucht. Hoe jonger je was, hoe ellendiger eigenlijk.
Tijdens mijn zoektocht heb ik nog verschillende namen kunnen achterhalen van leraren en van het toenmalige bestuur van het Rijksopvoedingsgesticht. De bekendste was Jan Klootsema, destijds een gewaardeerde pedagoog. Die was daar op een gegeven moment directeur en hij heeft uiteindelijk wel veel veranderingen ten goede kunnen bewerkstelligen.”
De gebeurtenissen die in het boek beschreven worden, zijn allemaal echt gebeurd. Marcel: “Alleen de conversaties niet uiteraard, die heb ik zelf bedacht.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Fragment
Een fragment uit het boek, over een voorval in het Rijksopvoedingsgesticht:
‘In de slaapzaal maakte hij daarna kennis met de heersende mentaliteit. Zijn nieuwe sokken waren weg. Het paar dat er lag, waren niet zijn sokken. Deze waren grauw en had een gat in de hiel. Het leverde Cor straf op na de maandagochtendcontrole. Adjunct-directeur Beijl, een norse man van middelbare leeftijd met een streng gelaat en bekend om zijn ruwheid, was om acht uur als een inlands vorst de slaapzaal binnengetreden met in zijn hand de balein van een paraplu. ’s Maandags vroeg moest ieder het zondagsgoed schoonkloppen en tijdens het appèl keek Beijl het na. Met de balein gaf hij een slag op het goed en als dan een striem zichtbaar werd, dan heette het dat het vuil was; de eigenaar kon het opnieuw uitkloppen en kreeg geen ontbijt. Zo gingen er elke maandag wel vijftig jongens tussenuit, die ‘vasten’ moesten.
Daarna controleerde hij de sokken en al was er nog zo’n klein maasje in, hij stak de balein er tussen en trok het open. Geen eten was een beproefde standaardstraf, net als bij een losse knoop aan het goed, welke Beijl er met een ruk af trok.‘
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Bestellen
‘De stoker van de Beursplein’ is uitgegeven bij IkVerhaal. Het boek heeft 364 pagina’s en een harde cover. De prijs is € 24,95 en het is te bestellen bij elke boekhandel en via internet.
(ISBN 978-90-8345-643-0)
Zie ook: destokervandebeursplein.com
