Langestraat 17, de bouwhistorie
Vier eeuwen terug stond hier al een hoog pand
Langestraat 17, dat veel Alkmaarders nog kennen als fotowinkel Flandria, is een beeldbepalend pand in een beschermd stadsgezicht, de Alkmaarse binnenstad. Het is een hoog pand van drie lagen met een kap, midden in de gevelwand van de Langstraat, tussen het Payglop en de Boterstraat. Op oude kaarten uit de zestiende en zeventiende eeuw kun je zien dat hier al een hoog pand stond. Al kunnen we niet met zekerheid zeggen dat het om het huidige pand gaat. Wel zeker is dat dit pand ouder is dan je op basis van de voorgevel zou verwachten.
Doordat Grand Vlaanderen het pand ging restaureren, kreeg onze bouwhistoricus Jeroen van der Kuur de gelegenheid de bouwgeschiedenis van het pand wat verder te onderzoeken. Hieronder zijn verhaal.
Voorhuis
Het voormalige voorhuis is ongeveer 10 meter diep. Het heeft gedeeltelijk nog de eiken houtskelet constructie uit het einde van de zestiende eeuw. Dit bestaat uit een zogenoemde alternerende balklaag. Alternerend betekent dat twee soorten werden afgewisseld en dat waren in dit geval vloerbalken op muurstijlen en op consoles. Hiervan zijn nog vier muurstijlen bewaard, net als de meeste vloerbalken. De consoles met een plat renaissance-profiel (ook wel ojiefprofiel genoemd) zijn grotendeels behouden. De sleutelstukken en korbelen zijn inmiddels verdwenen. In de zijmuur zijn sporen te zien van een voormalige haard. Interessant is ook dat in de voorgevel misschien nog de oorspronkelijke puibalk zit. De zijmuren van het pand bestaan uit metselwerk uit verschillende periodes.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Achterhuis
Het voormalige achterhuis is ongeveer 6 meter diep. De vloerconstructie is, net als een groot deel van de linker zijgevel, grotendeels vernieuwd. Dat is gebeurd aan het eind van de negentiende of het begin van de twintigste eeuw. In de rechterzijmuur zitten nog wel sporen van een voormalige haardpartij en mogelijke muurstijlen.
Op de verdieping, in het voormalige voorhuis, vind je nog enkele onderdelen en sporen van het voormalige houtskelet. Bijzonder is ook een ondiep nisje in de linker zijmuur. De constructie van het pand, inclusief het dak, is waarschijnlijk negentiende-eeuws. Uit deze periode komt ook de voorgevel met de rijk gedecoreerde lijst en de zinken dakkapel die al eens het onderwerp was voor onze social media rubriek ‘Detail op Dinsdag’
Winkelpui
De winkelpui is de afgelopen eeuw vaak aangepast. De nieuwe eigenaar, Grand Vlaanderen, heeft ervoor gekozen de eerst bekende winkelpui te reconstrueren. Hiervan is een bouwtekening gevonden in Regionaal Archief Alkmaar, uit 1923. Ook zijn er foto’s van ongeveer 10 jaar later. Dankzij deze reconstructie is de Langestraat weer een mooie pui rijker!
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De eigenaren
Nog even de eigenaars van het pand op een rij, die nog te achterhalen zijn.
- Mozes Joseph Verkozen (koopman) (1832)
- Jacob Daniel Preijer (winkelier) (koop in 1842, verkoop 1849?)
- Jan Aetz de Wit (grutter / rentenier) (verkoop in 1855)
- Matheus Schiermann (koopman) (in 1877 wordt het erf afgesplitst vam het huis en in 1892 wordt het pand verkocht)
- Wollerus Nederkoorn (boekhandelaar) en Maria Catharina Nederkoorn (verbouw in 1892 verbouw en verkoop in 1901)
- Wolterus Nederkoorn (boekhandelaar) (opbouw in 1902 en verkoop in 1917)
- Gertruida Margaretha van der Horst, gehuwd met Jacques Vlaanderen (verbouw in 1930 en 1940)
- Na 1940 zijn er geen kadastergegevens meer. Het grootste deel van de twintigste eeuw was het pand in gebruik als fotowinkel Flandria.
