Dieselgemaal Overdie maakt jongeren van nu enthousiast voor techniek

“Dit is een dieselmotor waar je alle onderdelen van ziet”

Het dieselgemaal J. Leegwater aan de Cort van der Lindenkade in Alkmaar vierde vorige maand een feestje. In aanwezigheid van Zita Pels, gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, werden maar liefst drie gedenkwaardige feiten gevierd. Het dieselgemaal schakelde, na 108 jaar, over van fossiele brandstof naar, veel duurzamere, plantaardige olie. Verder ging de nieuwe website dieselgemaalalkmaar.nl online. En steeds meer scholen in de omgeving gebruiken de motor in het dieselgemaal in hun lessen over techniek: “Zo helpt het erfgoed van toen om jongeren van nu te interesseren voor techniek!” Het dieselgemaal is ook geopend voor publiek op Open Monumentendag, zaterdag 11 september.

Het dieselgemaal van de Achtermeer en de Overdiepolder is gebouwd in 1913. Vervolgens hield het tot 1988, dus 75 jaar lang, het waterpeil op orde in de oudste polder van Nederland. In dit gemaal staat één van de weinige nog werkende dieselmotoren uit de eerste serie die nog is ontworpen door Rudolf Diesel, de uitvinder van de dieselmotor. De motor drijft een centrifugaalpomp aan die bijna 2.000 m3 water per uur verwerkt.

Dieselgemaal in het onderwijs

En dat is één van de dingen waarmee het gemaal zich vandaag de dag nog bijzonder nuttig maakt, vertelt André Bakker, vice voorzitter van de Stichting Adapt die het gemaal in beheer heeft: “Wat uniek is aan dit gemaal, is dat je nog zo goed kan zien hoe een verbrandingsmotor werkt. Er is steeds meer belangstelling voor vanuit het onderwijs. We krijgen leerlingen op bezoek van het PCC Oosterhout aan de overkant en de leerlingen van de HAVO en VWO aan de Blekerskade. Dit is immers een motor waar je alle onderdelen gewoon van ziet. Dat heb je tegenwoordig niet meer. Terwijl het principe van een dieselmotor nog steeds hetzelfde is.”

“Dat is toch prachtig, dat het erfgoed van toen kan helpen om jongeren van nu te interesseren voor techniek! Wat dat betreft heb ik trouwens nog een leuk nieuwtje! We hebben Emile Roemer bereid gevonden om mee te werken aan een aantal Youtube-clips. Hij is vroeger onderwijzer geweest en is heel goed in dit soort dingen. En samen met vakdocent Frans Hoogeveen van het PCC gaat hij straks vmbo-leerlingen van heel Nederland de basisprincipes van de motortechniek bijbrengen. Op die manier hopen we veel meer jongeren enthousiast te maken voor een carrière in de techniek. Want iedereen kan wel gaan studeren, maar er is straks echt een tekort aan technische vakkrachten!”

Duurzame brandstof

Tijdens de bijeenkomst op 13 juli werd ook de historische omschakeling gevierd van het dieselgemaal van fossiele diesel naar plantaardige olie. Dankzij een sponsorcontract met GP Groot Brandstoffen en Oliehandel kan het dieselgemaal voorlopig zijn werk blijven doen, maar dan met duurzame brandstof.
In zijn toespraak nam André Bakker de aanwezigen even 100 jaar mee terug in de tijd. “Overal om ons heen waren toen weilanden. In het noorden zag je de bebouwing van de binnenstad en het Overdiepad. In het westen zag je de huizen langs de Kennemerstraatweg en was het Emmakwartier al in ontwikkeling. In het oosten zag je de masten van
de schepen door het Noordhollandsch kanaal gaan en kon je tot de Schermer kijken. En in het zuidwesten zag je het Heilooërbos liggen. In het zuidoosten zag je nog niet het bedrijfsterrein van GP Groot, maar wel het stoomgemaal van de Oosterzijpolder en van de Boekelermeer, die tijdens de eerste wereldoorlog net een efficiëntere stoommachine had gekregen. De beide gemalen
communiceerden met elkaar met vlaggen en lantaarns.

Op deze plek stond zo’n vier eeuwen lang een poldermolen. De laatste molen was echter acht jaar daarvoor afgebrand na een blikseminslag. Dat was al de tweede keer in 25 jaar, dus toen waren ze wel klaar met die brandbare houten poldermolens. En sindsdien staat er hier een dieselgemaal. Ze plantten er wel drie Hollandse iepjes omheen. Want het kostbare dieselgemaal in het vlakke landschap moest, na het opgelopen trauma, wel beschermd worden tegen een nieuwe blikseminslag.”

Open Monumentendag

Nieuwsgierig geworden naar het dieselgemaal? Het is gratis te bezoeken op Open Monumentendag, zaterdag 11 september, van 10.00 tot 17.00 uur. Kijk hier voor het volledige programma van het Open Monumentendagweekend.
Kijk voor meer informatie (en openingstijden) van het Dieselgemaal op dieselgemaalalkmaar.nl