De verloren handschoen van het Baanpad
Bijzondere bodemvondst
Na de zijden handschoen van de vorige keer, gevonden bij een opgraving in Alkmaar, aan het Luttik Oudorp in 1994, koos Karin Beemster deze keer voor een leren handschoen als Bijzondere bodemvondst. Deze handschoen zat tussen oud stadsafval dat gestort was als ophoging langs de oever van de Baansingel en het Zeglis. Onze archeologen konden hier in 1999 terecht voor onderzoek na de sloop van enkele gebouwen en vóór de bouw van nieuwe woningen. Net als de zijden handschoen van de vorige keer, is ook de leren handschoen een luxe exemplaar.
Naast restanten van schoenen, komen bij opgravingen in Alkmaar soms ook andere leervondsten naar boven. Zoals bijvoorbeeld riemen, messcheden en beursjes. Een leren handschoen kom je niet vaak tegen, dus als dat een keer gebeurt, is dat best bijzonder.
De archeologen hadden bij een opgraving in 1990 aan de Breedstraat in Alkmaar overigens wel een keer een fragment van een leren handschoen gevonden. Die was gemaakt geitenleer.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Rundleer
De handschoen van het Baanpad is gemaakt van soepel rundleer en komt uit ca. 1550/1575. Het is een linker handschoen en hij is niet meer helemaal heel. Hij heeft vier vingers, maar de duim ontbreekt. De handschoen is uit één lap leer gesneden. Hiervoor werd de omtrek genomen van twee maal de hand. Zoals je kunt zien op de foto van de opengevouwen handschoen. Vervolgens werd de duim als apart onderdeel aan de handschoen genaaid.
Je kunt de naaigaatjes voor de inzet van de duim nog zien, net als aan de rand bij de pols, bedoeld om de rand te versterken. Ook tussen de vingers zie je die gaatjes. Die waren bedoeld voor de fourchettes. Dat betekent eigenlijk vorkjes, vanwege de vorm. Maar het zijn losse smalle stukjes leer die tussen de vingers worden genaaid voor meer bewegingsvrijheid.
Onze handschoen heeft daarnaast nog een rond gaatje voor een leren koordje, bedoeld om de twee handschoenen bij elkaar te houden.
Dameshandschoen
Als we het meetlint erbij pakken, zien we dat de langste vinger is 8 cm lang is, net als de rug van de handschoen. De totale lengte van de handschoen is 20 cm. Gezien deze maten, is de kans groot dat de handschoen van een vrouw is geweest.
En een handschoen spreekt blijkbaar tot de verbeelding, want er zijn best veel spreekwoorden waarin hij is verwerkt: De handschoen voor iemand opnemen; met de handschoen trouwen; zo gedwee zijn als een zeemleren handschoen.
En ik geef jou als lezer nu spreekwoordelijk de hand. Want dit was de laatste editie van mijn rubriek in dit magazine. Met veel plezier heb ik al die jaren steeds een tipje van de sluier uit ons depot voor je opgelicht!
Karin Beemster
Literatuur
Willemsen, A., 2015 Honderden…Van hand tot hand, Handschoenen en wanten in de Nederlanden voor 1700, Zwolle
