Bouwhistorische verkenning De Groene Klok Zijdam 16

“Er is nog zoveel bewaard gebleven in dit pand”

Stel je hebt een mooi monumentaal pand in de binnenstad van Alkmaar en je wilt het ingrijpend verbouwen. Dan heb je, uiteraard, een vergunning nodig. Om die vergunning te krijgen, moet een zogenoemde bouwhistorische verkenning worden gedaan. Gertrud Topper, architect in Alkmaar, deed deze verkenning voor ‘De Groene Klok’, het hoekpand aan de Zijdam 16 met uitzicht op de Kuipersbrug. Voor Gertrud is dit de afronding van haar tweejarige studie bouwhistorie: “Er is nog zoveel bewaard gebleven in dit pand!”

Een samenvatting van het bouwhistorisch rapport lees je hier

Een bouwhistoricus onderzoekt gebouwd erfgoed. Waarom is een bepaald gebouw op die manier gebouwd en waarom juist op die plek? Aan de hand van een bouwhistorische verkenning kun je de waarde vaststellen van de verschillende historische elementen die (nog) in een pand aanwezig zijn. De conclusies van het eindrapport van de bouwhistoricus worden meegenomen bij de behandeling van een vergunningaanvraag door de gemeentelijke monumentenspecialisten. Zo kunnen zij beoordelen of de gewenste verbouwing niet ten koste gaat van de monumentale waarde van het pand.

Architect

Gertrud Topper is sinds 1998 werkzaam als architect. Sinds 2012 heeft ze, samen met haar man Günter Bauer, het bedrijf ‘Finishing Dutch’. Gertrud: “Günter is industrieel ontwerper en we vulden elkaar steeds vaker aan in ons werk. Onze diensten bundelen was een logische stap. Sindsdien ontwerpen we alles wat je maar bedenken kunt: van een display voor een winkel tot en met een zomerhuisje of de brugbedieningscentrale onlangs voor in Heerhugowaard voor provincie Noord-Holland.”

Vanwaar de interesse voor bouwhistorie?

“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in oude gebouwen. En toen onze kinderen naar de middelbare school gingen, had ik behoefte om weer iets nieuws te leren. Aangestoken door collega-architect Rob de Vries, die ook bouwhistoricus is, koos ik voor Bouwhistorie & Restauratie.”

En hoe kwam je bij Zijdam 16 uit voor een bouwhistorische verkenning?

“Voor mijn afstudeerproject had ik een pand nodig dat bijna een jaar lang beschikbaar zou zijn voor onderzoek. Ik heb stad en land af geschreven op zoek naar mogelijkheden en bij de gemeente Alkmaar, nota bene mijn eigen woonplaats, was het raak. Carolien Roozendaal (bouwhistoricus team Erfgoed, red.) wees me op Zijdam 16. Er was een bouwhistorische verkenning nodig voor dit pand omdat de eigenaren wilden verbouwen. En zij heeft ze in contact gebracht met mij.” (Tekst gaat verder onder de foto’s)

Interessant pand?

“Ja, heel interessant en onwijs leuk om te doen! Ik ben de eigenaren dan ook bijzonder dankbaar dat ik zoveel tijd kreeg om in en uit te lopen en uitgebreid onderzoek te doen. Het grappige was trouwens dat dit eigenlijk een klein pand is in vergelijking met de panden die mijn medestudenten kozen voor hun afstudeerproject. Die kwamen vaak uit op kastelen en landhuizen! Maar het mooie van een wat kleiner pand is juist dat je heel diep kunt ingaan op de inhoud. Dit was voor mij een uitgelezen kans om ontzettend veel te leren over de ontwikkeling van bouwmethodes in de loop der eeuwen. Eerst nog met kinderbinten en moerbalken en later met een alternerend houtskelet.”

Wat heeft je het meest verrast tijdens het onderzoek?

“Dat er nog zoveel bewaard is gebleven. Oorspronkelijke elementen, zoals de vier hergebruikte balken die nog van de vijftiende-eeuwse voorloper van het huidige voorhuis bleken te zijn. Maar bijvoorbeeld ook de latere winkelpui en een deel van het interieur. Ook die jongere elementen dragen namelijk bij aan het verhaal van zo’n pand, en ook daar kun je een bepaalde waardering aan hangen.”

Geen spijt van je studie?

“Nee, in tegendeel. Het is een enorme tijdsinvestering, maar zo’n verrijking en verdieping van mijn vak! Je kijkt nooit meer met dezelfde ogen naar een stad. Eigenlijk zou er veel meer bouwhistorie in de basis van de opleiding tot architect moeten zitten. Maar daar gaat het vooral over moderne bouwkunst vanaf begin vorige eeuw. Terwijl zeker nu met al die herbestemmingen, juist de bouwhistorie zo belangrijk is. Want er wordt helaas nog teveel ongezien en ongewaardeerd gesloopt.”

Lees ook de samenvatting van het bouwhistorisch rapport