Alkmaarse kastelen op internationale conferentie
In een gebied dat bekend staat om de prachtige oude kastelen, vertellen over twee Nederlandse kastelen de allang verdwenen zijn… Dat deed Nancy de Jong, één van onze archeologen, vorige week tijdens de internationale kastelenconferentie in Penrith in het Lake district in het Verenigd Koninkrijk. Tijdens deze ‘Chateau Gaillard colloque’ wisselen vakgenoten kennis uit over allerlei onderzoeken rondom kastelen. Nancy was dit jaar één van de twee sprekers uit Nederland.
En hoewel ze vertelde over kastelen die er allang niet meer zijn, kon ze toch met grote precisie schetsen hoe de kastelen er vroeger uitzagen en wat er zoal gebeurde. En dat alles mede dankzij een heleboel grafelijke rekeningen uit het nationaal archief.
Tijdens haar presentatie vertelde Nancy over de kastelen van Floris V in de Oudorperpolder. De Nieuwburg en de Middelburg. De Nieuwburg is voor een deel gebouwd door Willem II (de vader van Floris). De Middelburg is waarschijnlijk door Floris V gebouwd maar ook dit kasteel zou ouder kunnen zijn, blijkt uit het onderzoek.
Wat daarnaast blijkt, is dat de kastelen veel meer waren dan alleen kastelen. Dat is op te maken uit de grafelijke rekeningen die beschikbaar zijn vanaf ongeveer 1308, niet heel lang na de oprichting van de kastelen. In deze rekeningen wordt jaarlijks weergegeven wat de inkomsten en uitgaven zijn, speciale zaken, dingen die op het strand gevonden werden, gokschulden van de graaf en ga zo maar door. En dankzij de vrijwilligers van Regionaal Archief Alkmaar, die zijn getraind om deze teksten te lezen, weten we inmiddels heel veel meer.
Bijgebouwen
“Van kasteel Middelburg werd altijd gedacht dat het een dwangburcht was en een van de kleinste kasteeltjes uit die tijd,” vertelt Nancy. “Daarnaast was het de residentie van de rentmeester. Maar na grondige herbestudering van de rekeningen ontstaat ineens een totaal ander beeld. Het kasteel blijkt meer weg te hebben van een middeleeuws distributiecentrum. Het blijkt ook een enorme hoeveelheid bijgebouwen te hebben… Zo’n kasteel moet voor heel veel werkgelegenheid hebben gezorgd. En het lijkt erop dat de graaf destijds zijn eigen onderhoudsteam had. Deze werklui reisden nagenoeg het hele jaar rond langs alle grafelijke bezittingen.” Het onderzoek naar de kastelen is nog steeds in volle gang.
Excursies
Excursies naar verschillende kastelen en overblijfselen daarvan in de omgeving, maakten deel uit van het programma van de conferentie..
