Alkmaarders bouwen replica klokkentoren Grote Kerk

“Die klokkentoren van de Grote Kerk heb ik altijd al een keer willen bouwen,” vertelt Jan Roobeek enthousiast. Dus toen de stichting Vrienden van de Grote Kerk en de Regiegroep 500 jaar Grote Kerk ter ere van het jubileum vroeg of de bouwploeg van Kaeskoppenstad dit jaar iets wilde doen met het thema Grote Kerk en ook nog een extra bijdrage beschikbaar stelde, zag de bouwmeester van Kaeskoppenstad zijn kans.

Ruim 350 jaar, van 1501 tot 1857, stond naast de Grote Kerk een klokkentoren met twee of drie klokken. Het nabouwen van deze toren stond al een tijdje op het verlanglijstje van Jan Roobeek: “Ik had hem vorig jaar zelfs al ingetekend op de plattegrond voor Kaeskoppenstad.”

Tien jaar geleden is het allemaal begonnen, vertelt de eigenaar van installatiebureau A.J. Coppens & Zn: “Met een groepje gingen we kleinere bouwwerken maken. Eerst bij ons in de werkplaats, gewoon met oude troep. Tweedehands spullen, sloophout, afvalmateriaal, enzovoort.”

“In 2011 had opleidingscentrum Espeq niet zoveel te doen vanwege de crisistijd. Toen hebben we samen met hen die rode toren, het symbool van Alkmaar, in 3D gemaakt. Dat heb ik daarna aan de gemeente Alkmaar cadeau gedaan.”

Acht meter

“Die rode toren is wel acht meter hoog, dus die werd in de periodes dat ie niet nodig was, in een loods gestald, aan de Pettemerstraat. Daar konden wij toen ook aan de slag met de grote bouwwerken. Het eerste wat we daarna gemaakt hebben, samen met de opleidingsbedrijven Espeq en Tetrix, is die houten hijskraan die dit jaar ook weer op het Waagplein komt te staan. Die is trouwens op ware grootte gemaakt. Eén persoon kan daar wel 1000 kilo mee tillen.”

Het bouwgroepje dat begon met een aantal buren en bekenden, werd steeds groter: “Zeker toen we die hal tot onze beschikking hadden. Ik ben echt heel blij dat ik zo’n groep mensen om me heen heb die ik elk jaar weer kan motiveren om ervoor te gaan. We noemen ons sinds twee jaar het schrijnwerkersgilde, het bouwteam dus van Kaeskoppenstad. Het geeft ons allemaal een enorme kick om dit te doen!”

Budget

“Elk jaar krijgen we van de organisatie een budget van 2500 euro. Als bouwmeester mag ik de nieuwe projecten verzinnen. Gelukkig dragen veel bedrijven een steentje bij door onder meer schenkingen en het goedkoper aanbieden van materialen. Zo hebben we langzaam maar zeker een heel arsenaal opgebouwd. Een carrousel, een Latijnse school, een ‘Kaasino’, een zaal der kunsten, een gevangenis met pijnbank, een leprosenkar, een vissershuis, noem maar op. In totaal hebben we wel honderd attracties gemaakt. Kleine en grote dingen. En elk jaar komt alles weer terug voor Kaeskoppenstad.”

“Met de klokkentoren is het een beetje een ander verhaal. De Vrienden van de Grote Kerk hadden bedrag over en vroegen dus of Kaaskoppenstad in het jubileumjaar van de Grote Kerk iets kon met de Grote Kerk als thema.

De toren was 20 meter hoog en ik dacht aan een hoogte van 5 meter voor de replica. Maar de wens van de vrienden van de Grote Kerk was de toren na te bouwen op ware grootte en hem ook op de oorspronkelijke plek neer te zetten. Dat zag ik niet zitten. Als je dat zou willen, dan moet je het helemaal echt doen, met echte bouwmaterialen en dan zou de bouw gauw drie ton kosten. Maar ik zag wel iets in de optie om hem de helft van de ware grootte te maken, 10 meter hoog dus en hem dan tijdens Kaeskoppenstad op het Waagplein te zetten. Dan kan ie daarna alsnog naar de Grote Kerk.”

Belgische klok

“Inmiddels wisten we uit ervaring dat we zo’n ding echt heel mooi kunnen maken, niet van echt te onderscheiden. Voor het houten middenstuk hebben we via een molenaar goedkoop eikenhout kunnen kopen en de klok hebben we uit Veurrne gehaald, op de grens van België en Frankrijk.
En als je de gemetselde onderkant ziet, dan springen de tranen je in de ogen. Je zou zweren dat het stenen zijn maar het is dus gemaakt van dakisolatiemateriaal en de onderdelen zijn één voor één geschilderd. In principe is alles dus de helft van de originele maat, behalve de bakstenen. Die hebben een normaal formaat. Dat moet wel, anders lijkt het net lego. Dat was nog wel een opgave voor de speklagen, die witte banden die je op verschillende hoogtes tussen de stenen ziet. Zo’n laag is normaal de breedte van twee stenen maar als wij dat zouden aanhouden, zou de verhouding zoekraken. Maar ook daar zijn we uitgekomen.”

Vanwege de hoogte van de loods, maar ook voor het vervoer, is het bouwwerk samengesteld uit drie losse onderdelen: “ We moesten een hele staalconstructie ontwerpen die dus geschikt is om te demonteren. Voordat we konden bouwen, heb ik eerst heel veel zitten tekenen. In januari zijn we begonnen, ook met ruimte scheppen in de hal. En in maart is het echte bouwen gestart. Sindsdien zijn we alle zaterdagen bezig geweest en de laatste twee weken kwamen daar ook twee avonden bij.”

Jarenlang

“Het leuke van Kaaskoppenstad is dat je dit dus niet doet voor één keer. Al die dingen blijven jaren lang terugkomen. Ze kunnen gemakkelijk 25 jaar mee en dan kunnen we ze zo nodig restaureren.”

De klokkentoren, die dinsdagavond al voor heel Nederland te zien was tijdens het KWF-festival dat vanuit Alkmaar werd uitgezonden, zal tijdens Kaeskoppenstad voor het eerst geluid worden. Jan: “Dat gebeurt door kinderen, die gaan dan door het deurtje van slechts 80 cm hoog. We hebben aan de andere kant, buiten het zicht, trouwens een hoge deur gemaakt hoor, waar iedereen doorheen kan.”