Vondsten en details hofje van Paling en Van Foreest

Nachtwacht onder de meubels

In deze kast werden allerlei kostbaarheden bewaard, zoals speciale drinkbekers en zilveren kettingen van een Alkmaarse schutterij. Dressoir is de deftige naam voor dit soort kasten, maar eigenlijk is het gewoon een kist op poten. Kisten waren de voorlopers van alle meubels. De kast stond ooit in de regentenkamer van het provenhuis. Op die plek is later een woonhuis gebouwd voor het beheerdersechtpaar.  De kast is bewaard gebleven en te zien in Rijksmuseum Amsterdam. Zij noemen dit dressoir ´de Nachtwacht onder de meubelen´. Verder schrijven zij op hun website: ‘Door de rijke decoratie en goede staat wordt het in gotische stijl gemaakte kastje beschouwd als een van de fraaiste 16de-eeuwse meubels ter wereld.’

Op de voorkant van de kast zijn twee pijlen te zien, op het tweede paneel van links. Deze pijlen verwijzen naar het Alkmaarse schuttersgilde. De schutters vormden een soort politie-, brandweer- en legermacht van de stad. Vanaf de vijftiende eeuw zijn er in Alkmaar twee schutterijen: de Oude en Jonge Schutterij.  De leden zijn vooral rijke mensen, want zij kunnen hun eigen uniformen en wapens betalen. Op de expositie ‘Allemaal Alkmaar’ van Stedelijk Museum Alkmaar zijn veel schuttersschilderijen te zien.

Kalender uit 1550  

Dit kalenderbordje hing in de regentenkamer van het provenhuis Paling en Van Foreest. Er hingen twaalf van die bordjes aan de wand, één voor elke maand. Daarom heet het ook wel een maandbordje. Op elk bordje is een bezigheid te zien die past bij die maand. Het vierde bordje is voor december. In de rand staat geschreven: ‘Ic prijse ghemack te sitten by de vuer en eten en drincken en make goet siere’. Vrij vertaald betekent het dat de man op het bordje zichzelf gelukkig prijst. Hij zit lekker warm bij het vuur en heeft genoeg eten en drinken binnen handbereik. Daarmee maakt hij goede sier: hij is blij en vrolijk. Achter de man zie je mensen die schaatsen en kolven. Kolven is een traditioneel Hollands spel waarbij men met een houten golfclub een bal tegen een paal moet slaan.

Alle twaalf kalenderbordjes zijn in het echt te zien op een steenworp afstand, in Stedelijk Museum Alkmaar.

Rozet-anker of muuranker

Een rozet-anker is een muuranker in de vorm van een roos. Muurankers waren een hulpmiddel om een huis bij elkaar te houden: buitenmuren en binnenbalken werden aan elkaar ‘geschroefd’ met een smeedijzeren pin/staaf. Op de buitenmuur was het uiteinde of anker te zien.

Het hofje van Paling en Van Foreest heeft dit soort rozet-ankers aan de buitenmuur.

Neuten in een hofje

Uit de wekelijkse rubriek ‘Detail op dinsdag’ van Erfgoed Alkmaar

Stedelijk Museum Alkmaar heeft de expositie ‘Allemaal Alkmaar‘. Alle 12 maandbordjes uit het hofje zijn daar te zien (in bruikleen van Stichting Provenhuis Paling en Van Foreest).

Stedelijk Museum Alkmaar

Fotogalerij hofje van Paling en Van Foreest

Beelden van het hofje van toen en nu

Binnenkijken in het hofje van Paling en Van Foreest

Bekijk het hofje ook eens van binnen…

Timewarp hofje van Paling en Van Foreest

Een Timewarp verbindt twee foto’s met elkaar uit verschillende tijden. Gemaakt door Regionaal Archief Alkmaar waar je nog veel meer wetenswaardigs vindt

Filmpjes hofje van Paling en Van Foreest

In gesprek met het huismeestersechtpaar in de binnentuin. En het hofje vanuit de lucht gezien…

Bijzondere verhalen hofje van Paling en Van Foreest

Zo’n lange geschiedenis als die van dit hofje, moet wel bijzondere verhalen opleveren…

Hofje van Paling en Van Foreest

Dit hofje voor alleenstaande dames bestaat al sinds 1540. Toen liet het rijke echtpaar Paling-Van Foreest hun testament maken: er moesten huisjes komen voor ‘twaalf arme katholieke vrouwtjes’. Deze goede daad is voor eeuwig te zien op de gevelsteen boven de deur.

Meer hofjes in Alkmaar