Van brievengleuf tot moderne postbus
Detail op dinsdag
31 december 2024
Hoeveel nieuwjaarskaarten vielen er door jouw brievenbus dit jaar? Waarschijnlijk (heel wat) minder dan een aantal jaren geleden… Huizen hebben niet van oudsher brievenbussen. De eerste postzegel in Nederland werd afgestempeld in 1852. Daarvoor, en nog lang daarna, gaf de bezorger de brieven persoonlijk af aan de deur. Er was kennelijk altijd wel iemand thuis: de vrouw des huizes, of anders een bediende. Later kregen mensen meer haast en gingen ze strengere eisen stellen aan de postbezorging.
De ontwikkeling van de brievenbus in de loop der jaren, kun je zien op de foto’s. Te beginnen bij de brievengleuf aan de Koorstraat 65 in Alkmaar. Deze gleuf is in de kozijnstijl gehakt. Kennelijk was hier nog geen mogelijkheid om brieven door naar binnen te gooien. En aan de ietwat onregelmatige gleuf is goed te zien dat hier pas achteraf de beitel aan te pas kwam. Zulke achteraf gemaakte brievengleuven kom je nog heel af en toe tegen in oude deuren. Je kunt daar goed aan zien dat de brieven en kaarten in het begin vrij klein waren.
Later werden de brievenbussen soms met het huis mee ontworpen. Ze kunnen dus ook heel stijlvol zijn. De ontwikkeling van het formaat is duidelijk: hoe ouder de brievenbus, hoe kleiner de gleuf.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Vanaf de Tweede Wereldoorlog werden de regels rond brievenbussen steeds preciezer omschreven. Ook de brieven en pakjes waren inmiddels genormaliseerd. En met een brievenbus die daarop afgestemd was, kon de bezorger zonder oponthoud zijn werk doen.
Nog even later werd er met de maat van de brievenbus zelfs rekening mee gehouden dat het ‘Telefoonboek’ en de ‘Gouden Gids’ (gids met lokale bedrijven) er vlot door moesten passen. Het gemoedelijke praatje aan de deur, zoals je ziet op de ansichtkaart uit ongeveer 1920 uit de beeldbank van Regionaal Archief Alkmaar is er dan allang niet meer bij!
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Weer even terug naar de nieuwjaarswens: Als we konden zouden we natuurlijk graag persoonlijk bij je langskomen om je een prachtig nieuw jaar te wensen met veel historische rijkdom. In plaats daarvan gebruiken we deze moderne brievenbus. Een digitale deur waaraan we je ook het komende jaar weer vaak hopen te treffen
Dit detail is uitgelicht door Anne Pauptit, monumentenadviseur team Erfgoed, gemeente Alkmaar
