Polsstokbriefjes

Detail op dinsdag

4 april 2023

In het Regionaal Archief liggen twee hele bijzondere briefjes. Ze komen uit de tijd van het Beleg van Alkmaar en zijn dit jaar 450 jaar oud. De briefjes zijn bestemd om de door de Spanjaarden belegerde stad uit gesmokkeld te worden. Daarom zijn ze heel klein.

Opgevouwen en opgerold zouden de briefjes verborgen zijn geweest in de polsstok van een geheime boodschapper. Zo’n polsstok was een lange stok waarmee over sloten gesprongen kon worden. De briefjes worden daarom wel polsstokbriefjes genoemd. (Tekst gaat verder onder de foto’s)

Het eerste van de twee bewaard gebleven ‘polsstokbriefjes’ is een brief van de geuzenaanvoerders en het stadsbestuur aan Diederik van Sonoy in Schagen. Sonoy was de belangrijkste bevelhebber van de geuzen in Noord-Holland. Ze vragen Sonoy de stad te bevrijden door soldaten te sturen of de dijken door te steken. De geuzen en stadsbestuurders in het belegerde Alkmaar hadden verwacht snel versterking te krijgen van hun bondgenoten buiten de stad. Maar terwijl het beleg voortduurde, liet de hulp op zich wachten. Diederik Sonoy gaf uiteindelijk bevel de sluizen open te zetten en de dijken door te steken. Toen het water rondom Alkmaar steeg, bliezen de Spaanse troepen de aftocht. Op 8 oktober 1573 was de laatste Spaanse soldaat vertrokken.

Het detail van deze week is een gastbijdrage van Sophie van Aardenne van Regionaal Archief Alkmaar, waar de polsstokbriefjes worden bewaard.