In navolging van Frank Lloyd Wright

Detail op dinsdag

24 september 2024

Van Frank Lloyd Wright via Jan Wils naar P.J. van der List. Aan de rand van de Alkmaarder Hout, aan de Houtweg 34, werd in 1923 een stadsvilla gebouwd, naar een ontwerp van de Alkmaarse architect P.J. van der List. Het gezin Van der List zou er vanaf 1925 ook gaan wonen. Vermoedelijk is het ontwerp geïnspireerd op de architectuur van de toen al beroemde Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright.

Dat kan rechtstreeks geweest zijn, of via een tussenstap. Van de in Alkmaar geboren architect Jan Wils is namelijk bekend dat hij een bewonderaar was van FLW, zoals de naam van de Amerikaanse architect vaak wordt afgekort. Ook weten we dat zijn bijzondere stadsvilla voor de familie De Lange-Oort aan de Wilhelminalaan (uit 1917) qua gevelontwerp onmiskenbaar is afgeleid van Lloyd Wrights Unity Temple in Chicago.

(Tekst gaat verder onder de foto’s)

Het ontwerp van Van der List voor de villa bij de Hout, lijkt te zijn geïnspireerd op één van beide, of misschien wel op allebei. Opvallende overeenkomsten zijn onder meer de horizontale banden waarmee de pilasters onder de verdiepingsvensters worden afgesloten. Net als de direct onder het dakoverstek aansluitende vensters op de verdieping en het breed overstekende dak zelf.
Architecten lieten zich in die tijd, net als tegenwoordig, graag beïnvloeden door goede voorbeelden van anderen.
In dit geval heeft de Wasmuth-publicatie uit 1911 met ontwerpen van Frank Lloyd Wright vermoedelijk een grote rol gespeeld.

(Tekst gaat verder onder de foto’s)

De indruk van enthousiaste navolging wordt versterkt als je de beeldmerken van de drie architecten vergelijkt. Die zijn bijvoorbeeld te zien op de bouwtekeningen zelf. FLW varieerde met een rood vierkant als beeldmerk, en Wils deed dat lange tijd ook. De ontwerptekening – in zwart-wit – van het huis aan de Houtweg 34 werd door List gesigneerd met een logo, waarbij zijn naamletters zijn samengesteld tot een vierkantje.

Dit detail is uitgelicht door Anne Pauptit, monumentenadviseur team Erfgoed, gemeente Alkmaar. Met dank aan Kees van Mook voor de tip!