Wandkandelaar

Vondst op vrijdag

12 augustus 2022

In de serie over verlichting gaan we deze week naar een opgraving in 1999 aan het Baanpad, net buiten de boompoort aan het Zeglis. In een gedempte sloot vol met onder meer pottenbakkersafval kwam hier toen onder meer een groot deel tevoorschijn van een 17cm hoog wandkandelaartje.

Net als onze vorige kandelaar is ook dit kandelaartje waarschijnlijk een mislukt, want gebroken, pottenbakkersproduct. Ontbrekende delen zijn bij ons in het Archeologisch Centrum vervangen door gips. We kunnen het dus als een Alkmaars product bestempelen. (Tekst gaat verder onder de foto)

De kandelaartjes van de afgelopen weken kwamen uit de vijftiende eeuw maar met deze vondst komen we ruim een eeuw later uit, en wel in het jaar 1591. Dat jaartal is namelijk met slibwerk aangegeven op de kaarsenhouder. De kaarsenhouder zelf is gemonteerd op een halfronde plaat met opstaande rand met daarop diverse appliques (versieringen) in de vorm van rozetjes. Op de onder- en achterplaat is een oor gemonteerd waardoor het makkelijker werd om met de kandelaar rond te lopen.

Friese kerfsnede

Voor een betere detaillering werd het oppervlak van de achterplaat, die bestaat uit roodbakkende klei, eerst bedekt met een wit klei papje waarna snijwerk werd aangebracht. We zien twee rozetten, geheel in de stijl die we nog steeds terug zien in de zogenoemde Friese kerfsnede. Van origine is dit ambacht ontstaan vanuit het houtsnijwerk. Het Friese houtsnijwerk kent een lange traditie. Het werk werd in eerste instantie gedaan om voorwerpen in het eigen huis te versieren. In verschillende musea zijn nog zeventiende-eeuwse stukken te zien met bijna exact dezelfde versieringsmotieven. Klei, eenmaal halfdroog geworden, liet zich natuurlijk ook makkelijk snijden. En onze Alkmaarse pottenbakker liet zich dan duidelijk inspireren door de tradities van de houtbewerkers.

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’