Andreas op een bordje

Vondst op vrijdag

23 december 2022

Voor de vondst van vandaag, blijven we bij dezelfde opgraving als die van vorige week: Canadaplein, 1998, voorafgaand aan de bouw van het huidige Stedelijk Museum Alkmaar. Tijdens dat archeologisch onderzoek werden restanten gevonden van het vroegere Vrouwengasthuis. Een beerput die gebruikt is van de late zestiende eeuw tot in het tweede kwart van de zeventiende eeuw, leverde een hoop vondstmateriaal op.

Deze week belichten we een faience bordje uit de periode 1640-1660. Het is een wit bordje met blauwe versiering. We zien een centraal geplaatst figuur die een soort kruis draagt en daaronder de tekst: ANDREAS. Het geheel is omringd door een geometrische band langs de rand. Andreas, in het Nederlands soms Sint-Andries genoemd, was volgens het Nieuwe Testament één van de twaalf apostelen van Jezus van Nazareth, net als zijn broer Petrus. Voordat hij apostel van Jezus werd, was Andreas een visser. Hij kwam uiteindelijk aan zijn einde doordat hij in Griekenland door de Romeinen werd gekruisigd. Hij werd op een diagonaal kruis ter dood gebracht, omdat hij ‘zichzelf niet waardig vond’ om op dezelfde manier als Jezus te sterven. Zijn broer Petrus is om dezelfde reden ondersteboven gekruisigd.

Andreas wordt gezien als de beschermheilige van allerlei beroepen. Doordat hij zelf ooit visser was, is hij bijvoorbeeld de patroon van vis-en watergerelateerde beroepen, waaronder vishandelaren, zeilmakers en zeelui. Andreas wordt wel de ‘zachtmoedigste onder de heiligen’ genoemd. Op de vooravond van zijn feestdag, 30 november, riepen ongetrouwde meisjes en vrouwen hem daarom aan. Zo hoopten zij ’s nachts in hun dromen het gezicht van hun toekomstige man te zien. Of die laatste gewoonte ook gebezigd werd in een (oude) vrouwengasthuis kun je je natuurlijk wel afvragen…

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’