Tapkraan

Vondst op vrijdag

7 oktober 2022

Het is misschien niet het eerste wat je er verwacht, maar het depot van het archeologisch centrum van de gemeente Alkmaar telt ook enkele tientallen tapkranen. Ze werden gebruikt voor alcoholhoudende drank zoals bijvoorbeeld bier. Dat werd meestal in houten tonnen bewaard waar dan een gat in zat waar een tapkraan in geslagen werd.

Zoals je op de foto goed kunt zien, loopt de buis taps toe, zodat je hem bij het aanbrengen klemvast kon slaan. De tap bestaat dus uit een lange holle buis met voor het tapgedeelte in het midden een ronde conische opening. Hierin werd de tapkraan geplaatst waarmee je de kraan open en dicht kon draaien. Om lekkage te voorkomen, was het natuurlijk belangrijk dat het conische deel goed op aansloot. (Tekst gaat verder onder de foto)

De meeste kraantjes en tappen die we vinden zijn gemaakt van brons en/of messing. De onderdelen werden gegoten, afgedraaid, gesoldeerd en afgeslepen. Al deze facetten zijn ook terug te vinden bij de hier afgebeelde kraan.

Elke periode een eigen stijl

Tapkranen komen voor in allerlei vormen en elke periode heeft zo zijn eigen stijl. En dat helpt ons dan weer om een verzameling vondsten op een bepaalde plek (in vaktermen het vondstcomplex) te kunnen dateren.
Zo heeft onze tap een zogenoemde driepas, ofwel drie rondjes met gaten aaneen die de greep vormen. Dergelijke tapkranen komen in het algemeen uit de zestiende en zeventiende eeuw. Later werden tapkranen vaker versierd met florale (bloemen) of dierlijke motieven. De maker van onze tapkraan had blijkbaar wel vertrouwen in zijn product en durfde er voor in te staan dat de kraandelen goed op elkaar pasten zodat de kraan niet zou lekken. Dat liet hij zien met een duidelijk merk dat was ingeslagen op de greep, in de vorm van een halve maan met gezicht.
Deze driepas tapkraan is gevonden in 2000 in een beerput van een huis aan de Langestraat. Volgende week weer een heel ander type tapkraan…

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’