Schedels van honden

Vondst op vrijdag

22 november 2019

Schedels van honden die meer dan zeshonderd jaar geleden waarschijnlijk jaagden op ratten op het terrein van een leerlooierij aan de Alkmaarse Langestraat. Resten van die leerlooierij uit de veertiende en vroege vijftiende eeuw, werden aangetroffen bij een grote opgraving in 2015. De leerlooierij bestond uit een geheel van onder meer kuilen, werkbakken en goten, geplaatst onder wat destijds waarschijnlijk open gebouwen waren.

Het is algemeen bekend dat de werkzaamheden van een leerlooierij, waar gewerkt werd met organisch materiaal, zoals het schoonmaken van huiden, risico’s met zich meebrachten voor de volksgezondheid. Veel viezigheid op de grond en in de omgeving en de stank was meestal niet te harden. Dat alles speelde zich hier blijkbaar af op een terrein midden tussen de bewoning en in gebouwen met over het algemeen een open karakter.

Je kunt je indenken dat dat alles bij elkaar een soort magneet was voor ongedierte en dan vooral voor de rat. Die leefde sowieso al dicht op de mensen. Ratten verschaften zich makkelijk toegang tot de overwegend houten huizen en van tijd tot tijd ontstonden er ware rattenplagen. Dat onder meer een ziekte als de pest verband hield met ratten werd destijds door niemand vermoed. Elke stad had wel de nodige rattenvangers in dienst die met gebruik van vallen maar ook met speciaal daarvoor gefokte honden het ongedierte probeerden in te dammen. En klaarblijkelijk had de leerlooierij in de Alkmaarse Langestraat ook maatregelen getroffen om ongedierte tegen te gaan. In een beerput op het terrein werden de resten aangetroffen van diverse honden van hetzelfde type, maar ook van katten. Terwijl de honden joegen op de rat, zullen de katten zich waarschijnlijk meer tegoed hebben gedaan aan muizen, en wellicht soms ook een kleine rat. Toch is het naar hedendaagse maatstaven best cru dat deze dieren na bewezen diensten zonder meer in de beerput belandden als ze waren overleden…

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar.