Rouwzegel

Vondst op vrijdag

30 september 2022

We komen nog een keer terug op het onderwerp lakzegels. De meeste zegels in de zeventiende en achttiende eeuw zijn gemaakt met oosterse felrood gekleurde rode lak. Maar de zegel van vandaag is, heel uitzonderlijk, zwart van kleur.

Vaak werden de zegels gebruikt om brieven te verzegelen, waarbij dan voor de ontvanger meteen duidelijk was van wie de brief afkomstig was. De zegel van deze week is net als de grote waszegel van vorige week, van de ‘Gecommitteerde Raden’, gevonden in de beerput die in 1993 werd opgegraven in de Langestraat. En ook aan deze zegel kun je meteen zien wie deze brief heeft verstuurd. Maar niet alleen dat, je ziet ook voor welke gelegenheid. Het gaat hier namelijk om een zogenoemde rouwzegel. Een zegel van ca 2 cm in diameter in zwarte lak. En dat is uitzonderlijk. Want dit is niet alleen de enige bij ons bekende opgegraven zwarte lakzegel, maar als we het mogen geloven, ook landelijk gezien een vrij uniek gegeven. Dit zegel toont het wapen van de familie Baert. We zien een schild dat is geplaatst onder een helmteken met ster. Op het schild zelf drie balken met op de bovenste balk twee sterren, op de middelste één, en op de onderste balk de afbeelding van een snoek. Het geheel is omringd door een dubbele parelrand. (Tekst gaat verder onder de foto)

Van het gevonden zegel kunnen we helaas alleen deze tekening laten zien, omdat door de huidige conditie van het zegel een foto niet tot zijn recht zou komen.

Burgemeesters en schouten en schepenen

Leden van de familie Baert waren in de periode van 1671 tot 1762 onder andere burgemeester en vroedschapslid maar ook schouten en schepenen van Alkmaar kwamen uit de familie. In de achttiende eeuw was Mr. Johan Baert rentmeester en secretaris Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen Kennemerland en West-Friesland. Op een kaart uit 1745 van het hoogheemraadschap, uit de beeldbank van Regionaal Archief Alkmaar),zien we zijn familiewapen staan tussen de wapens van de andere regenten.

Kaart 1745 Hoogheemraadschap met wapen Baert
Eén van de 16 pagina’s van een kaart uit 1745 van het Hoogheemraadschap, waar Mr. Johan Baert rentmeester was. Rechts het wapen van de familie Baert

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’