Pijpaarden beelden als stille getuigen
Vondst op vrijdag
20 september 2024
De vondst van vandaag bestaat uit fragmenten van beelden, gevonden in 2021 aan de Molenbuurt in Alkmaar. En aan die beelden kleeft een gruwelijk verhaal. We troffen hier namelijk de restanten van het Clarissenklooster. Dit klooster stond op deze plek tussen 1509 en 1572. Toen nog buiten de stadsvesten. Vlak voor het beleg werden de nonnen verdreven door de protestanten en werd het klooster uiteindelijk verwoest.
Maar vlak voor het beleg verdween al een groot deel van het klooster onder de nieuwe stadsvesten die in alle haast werden opgericht om de Spanjaarden tegen te houden. Joke Spaans beschreef het in haar boek ‘Nonnen verdreven door de geuzen’ in 2019, het verhaal over de vlucht van de Nederlandse Clarissen naar Lissabon.
Een deel van het boek gaat over de Alkmaarse Clarissen. Over hoe de nonnen ontsnapten aan de Alkmaarse ketters ofwel de geuzen. Die vlucht wordt uitvoerig beschreven. Joke Spaans beschrijft hoe het klooster eruitzag en vertelt over de verwoestingen die de geuzen in het klooster aanrichtten nadat de nonnen stiekem gevlucht waren. Bij die vlucht kregen ze hulp van Alkmaarse katholieken. Die hielpen de nonnen ontsnappen met een ladder over de muur achter het klooster, omdat de toegangspoort zwaar bewaakt werd.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De geuzen hadden de heiligenbeelden kapot geslagen en ze deels achtergelaten en deels begraven in de moestuin. Pas overleden en begraven nonnen werden weer opgegraven in de hoop goud en zilver te vinden. Toen zij niets waardevols aantroffen, hebben ze de opgegraven lichaamsdelen verspreid over het terrein.
Tijdens het archeologisch onderzoek kwamen er vondsten naar boven die een aantal verschrikkingen uit het boek opeens gruwelijk illustreerden. We stuitten tijdens de opgraving op verschillende fysieke resten, waaronder resten van het gesloopte klooster, de ingestorte toegangspoort, de verstoorde begravingen en restanten van kapotgeslagen heiligenbeelden. Op de foto’s zie je restanten van heiligenbeelden, waarvan enkele (op foto 2) met kleur en goudfolie. Het zijn treffende stille getuigen van de rampzalige vluchtavond van de Clarissen uit Alkmaar.
Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
