Pelgrimsinsignes uit de Boterstraat

Vondst op vrijdag

30 juni 2023

Ook vandaag gaan we weer even terug naar de Boterstraat. Deze keer voor een pelgrimsinsigne. En eigenlijk niet één, maar wel vijf!

Pelgrimstekens of -insignes zijn kleine voorwerpen die pelgrims in de middeleeuwen droegen om hun toewijding te tonen aan een bedevaartsoord of een bepaalde heilige. Het waren vaak kleine houten of metalen objecten. Maar het konden bijvoorbeeld ook schelpen zijn, zoals gebruikelijk was bij de pelgrimage naar Santiago de Compostella in Spanje. De badges, zoals medaillons, knopen of insignes, werden meestal vastgemaakt op de kleding of de hoed.

Bescherming onderweg

Sommige pelgrimstekens hadden de vorm van een kruis of een reliëf dat een heilige verbeeldde, terwijl andere insignes juist meer abstractere vormen hadden.
Het dragen van pelgrimsteken was een belangrijk onderdeel van de pelgrimage. Het liet namelijk niet alleen de toewijding van de pelgrim zien, maar het zorgde ook voor bescherming onderweg.
En met een pelgrimsinsigne was het makkelijker om onderweg onderdak te verkrijgen.

Tijdens onze meest recente opgraving aan de Boterstraat kwam een heel scala aan tinnen insignes naar boven. Vrijwel allemaal werden ze gevonden in lagen met daarin veel aardewerk uit de tweede helft van de veertiende eeuw. (Tekst gaat verder onder de foto).

Hertenkop

Daar zat ook dit kleine knoopvormige insigne tussen met in reliëf een hertenkop tussen twee ronde knopjes. Hier hebben we totaal vijf exemplaren van gevonden. De diameter van deze knopen is een krappe centimeter. In Groningen is overigens een identiek exemplaar gevonden. Dat was toevallig rond de kerstdagen, waardoor de knoop daar de benaming Rudolfknoop kreeg. In totaal waren er tot nu toe slechts twee exemplaren bekend. Dan is het wel heel speciaal om er maar liefst vijf aan te treffen!

Lees alle berichten en bekijk de vlogs over de opgravingen aan de Boterstraat

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’