Minnespel in de Boterstraat
Vondst op vrijdag
28 maart 2025
Twee jaar geleden, bij de opgraving aan de Boterstraat, vonden we delen van een vuurstolp van roodbakkend aardewerk. Hij bestaat uit een bol gevormd deel (de stolp) en een zogeheten achterplaat in de vorm van een trapgevel. Een vuurstolp werd gebruikt om ’s avonds voor het slapengaan het vuur in de haard af te dekken. Door kleine gaatjes in de stolp kwam er net genoeg zuurstof bij om het hout of turf nog uren rustig te laten gloeien. ’s Ochtends was het met een beetje mazzel dan nog aan. Dan kon je het met wat verse brandstof weer oprakelen voor de ochtendpap. Bijkomend voordeel was dat vonkjes van het vuur binnen de stolp bleven. Daardoor konden ze ’s nachts niet stiekem de boel in brand steken terwijl de eigenaren lagen te slapen.
Vuurstolpen zijn vrij groot en daardoor erg geschikt om te versieren. We vinden dan ook allerlei soorten versieringen op vuurstolpen.
Ook Rob Roedema besprak al vaak een vuurstolp in deze rubriek. Op de vuurstolp uit de Boterstraat heeft de pottenbakker enkele witbakkende medaillons geplakt als versiering. Op enkele van de kleine medaillons zie je in reliëf een gestileerd ster- of vonkachtig symbool. Wellicht om het gevaar van vonkoverslag en dus brandgevaar te helpen bezweren.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Bovenop de stolp, in het midden, staat een extra groot medaillon. Met in reliëf een man met volle baard die op een luit speelt. Rechts van hem op de achtergrond staat nog een persoon, maar die is wat vager uitgebeeld. Ook deze persoon lijkt een luit te dragen. Het lijkt erop dat de pottenbakker met de versiering op deze vuurstolp een speciale boodschap wilde uitdragen: Wellicht dat het haardvuur niet alleen de kou bestrijdt, maar ook gezelligheid schept en daarmee innerlijke warmte.
De luit werd in het verleden namelijk geassocieerd met diezelfde innerlijke warmte. Zozeer zelfs dat de luit een symbool werd voor de liefde, en dan in alle mogelijke verschijningen. Van de liefde voor het goddelijke tot en met de meer vleselijke geneugten. In de context van de eigen haard zal de afbeelding op deze vuurstolp vermoedelijk om de harmonieuze liefde in het huwelijk draaien. Het is dan ook niet ondenkbaar dat de vuurstolp ooit als huwelijksgeschenk werd gegeven aan de bewoners van het huis aan de Boterstraat.
Met de koudste dagen en nachten voorlopig weer achter de rug, komt deze Vondst op Vrijdag wellicht als mosterd na de maaltijd. Maar over ongeveer een half jaar zullen de blaadjes vanzelf weer gaan vallen en kun je deze vondst nog eens in herinnering roepen…
Vondst op vrijdag wordt samengesteld door Guus van den Berg, archeoloog
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
