Majolica schotel met een haan

Vondst op vrijdag

15 mei 2020

De vondst van vandaag is, voor de derde keer in korte tijd, een majolica schotel. Deze keer met de afbeelding van een haan. Deze schotel is eind jaren tachtig gevonden in een beerput aan de Dijk. Hier werd gegraven na de sloop van kaasfabriek Karperton die plaats zou maken voor de huidige parkeergarage met dezelfde naam.  Op deze plek stond tot het eind van de negentiende eeuw herberg, café en stalhouderij De zwarte os. Uit de put kwam een gigantische hoeveelheid vondsten naar boven, afkomstig uit de veertiende tot en met de late negentiende eeuw.

De schotel met de haan is waarschijnlijk rond 1675 gemaakt in Friesland. Hij heeft een diameter van 28 cm en qua opzet en kleurstelling zie je direct de overeenkomsten met de twee eerder besproken schotels met de drinkebroer en de ooievaar. Ook nu zijn de blauw en geel op een witte ondergrond en de schotel heeft ongeveer een zelfde rand als de vorige.

De haan is op zich een vrij algemeen voorkomend dier maar kent ook enkele symbolische betekenissen. Zo zien we op veel kerktorens natuurlijk de windhaan. In het algemeen wordt aangenomen dat de haan gelovigen moet herinneren aan de geschiedenis van Petrus, die Jezus na zijn gevangenneming volgens de evangeliën drie keer verraadde voordat, precies op dat moment, de haan kraaide. Een gebeurtenis die Jezus zijn leerling eerder al had aangekondigd.
Hanen hebben een sterke natuurlijke neiging hun territorium te verdedigen, waardoor ze ook worden geassocieerd met waakzaamheid. Verder staan hanen symbool voor vruchtbaarheid en mannelijkheid; iets wat we vaak terugzien in literatuur en op afbeeldingen. Zo werden dus allerlei waarden toegeschreven aan de haan. Maar of de gebruiker van deze schotel zich dat destijds ook realiseerde, blijft natuurlijk de vraag.

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar.