1000 Jaar gerammel

Vondst op vrijdag

16 augustus 2024

Een rammelaar van bijna 1000 jaar. Dat is de vondst van deze vrijdag, weer als vanouds en vertrouwd, besproken door Rob Roedema.
De rammelaar is gevonden aan de Paardenmarkt, waar in de zomer van 2010 een opgraving was. Het plein werd opnieuw ingericht, dus een mooie gelegenheid voor archeologisch onderzoek.

Het was een toevallige vondst, want het onderzoek richtte zich eigenlijk op de resten van het minderbroedersklooster dat hier had gestaan en de bijbehorende begraafplaats. Het klooster stond hier van 1448 tot 1574. En sinds de sloop van het klooster is het altijd een plein gebleven. Tijdens de opgraving werden uiteraard een heleboel graven gevonden. Indrukwekkend ‘hoogtepunt’ was het massagraf uit 1573 met slachtoffers van het beleg van Alkmaar.

(Tekst gaat verder onder de foto’s)

Maar onder het grafveld van het klooster werden veel oudere sporen zichtbaar! Sporen van bewoning vanaf de Romeinse tijd tot aan de periode van vlak voor de bouw van het klooster. Een heel duidelijk spoor was de waterput, gemaakt van houten tonnen. Dankzij dendrochronologisch ofwel jaarringenonderzoek, ontdekten we dat de put van ca. 1060 was. Een pakket aangestampte scherven onderin de waterput was waarschijnlijk bedoeld als filter of fundament (of allebei).

Dit pakket bestond voornamelijk uit Pingsdorf en Andenne aardewerk uit de periode tussen circa 1050 en 1250. En tussen al dat schervenmateriaal, vonden we de fragmenten van één Andenne en twee Pingsdorf rammelaars. Van die laatste twee konden we er één nog vrij aardig compleet maken. Een rammelaar waarvan het ‘reservoir’ versierd was met stippenlijnen. Het reservoir heeft een diameter van 7 cm en de aanzet naar de steel zit er nog aan. Het lijkt een holle steel te zijn geweest, waarvan nog een klein stukje rand is gevonden. Door de holle steel kon de rammelaar worden gevuld met kleine zaadjes of steentjes. Vervolgens kon je hem afsluiten met wat klei, een stukje stof of houten stop en… rammelen maar!

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’