Kraakporselein

Vondst op vrijdag

13 augustus 2021

De vondst van vandaag draait om porselein en om precies te zijn kraakporselein. Porselein werd voor het eerste gefabriceerd in China, in het begin van de jaartelling. In Europa (en dus ook de Nederlanden) werd het pas veel later bekend. Vooral in het laatste kwart van de zestiende eeuw begint het geleidelijk Europa binnen te stromen via de dan bekende handelsroutes. De Portugezen waren de eersten die porselein naar Europa brachten.

Eind zestiende eeuw gingen ook de Nederlanders schepen naar het Oosten sturen. Voornamelijk voor specerijen, maar ze brachten ook porselein mee. In het begin beconcurreerden de kooplui in de Nederlanden elkaar met hun handelswaar. Maar de landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt wist hen te verenigen in de ‘Verenigde Oost-Indische Compagnie’, opgericht in 1602.

De naam kraakporselein

Maar waar komt nou de naam kraakporselein vandaan? In datzelfde jaar, 1602, werd in Middelburg een buitgemaakt schip geveild. Deze kraak (een type zeegaand schip) had een gevuld ruim met onder meer een lading blauwwit porselein. Schip met inhoud leverde een fortuin op. Kraakporselein, zoals het porselein uit deze periode vaak genoemd wordt, is dus genoemd naar het type schip dat destijds in Middelburg, inclusief porselein, geveild werd!
Inmiddels was de interesse van de Nederlandse handelaar gewekt! In de volgende jaren bereikten verschillende grote partijen Chinees porselein Nederland. Ook de Alkmaarse gegoede burgerij uit de eerste helft van de zeventiende eeuw bleek gecharmeerd van dit verfrissend witte, hard gebakken en enigszins transparante oosterse product. Op de foto zien we een verzameling kraakporselein uit de eerste helft van de zeventiende eeuw, afkomstig uit diverse Alkmaarse beerputten. Op de voorgrond een paar wijnkopjes, een kleine tazza (drinkschaaltje op voet), wat bordjes en kommetjes en daarachter een grotere schotel en verschillende grotere kommen. Alles uit de periode 1600-1650.