Kandelaars met zuinigje

Vondst op vrijdag

26 augustus 2022

Vorige week bespraken we hier een verzameling tafelkandelaartjes. Maar uiteraard had je in die tijd ook exemplaren voor aan de muur. Zoals bijvoorbeeld deze witbakkende en messing kandelaar met allebei een zogenoemd zuinigje.

De witbakkende kandelaar heeft een diameter van ca 13 cm, staat op drie pootjes (is dus ook eventueel te gebruiken voor op tafel) en is uitgevoerd met een conisch gevormd ophangstuk met oog en geribbelde rand. Naast de kaarsenhouder op het plateautje een zogenaamd zuinigje waarop het eventuele restant van een kaars tot het eind toe kon worden opgebrand. Kaarsen waren duur dus elk restje moest worden gebruikt. (Tekst gaat verder onder de foto)

Witbakkende klein is duurder

Net als de kandelaren van vorige week is ook deze kandelaar van witbakkende klei. Witbakkend aardewerk komt van een kleisoort die in Nederland niet veel voorkomt. In Nederland werd vanaf het eind van de veertiende eeuw pas op kleine schaal witbakkend aardewerk geproduceerd met geïmporteerde klei uit Duitsland. Vanaf de vroege zestiende eeuw nam de productie van dit luxere aardewerk wel sterk toe. Het aardewerk werd in die tijd voor meer huishoudens toegankelijk en wordt bij vondsten uit die periode dan ook steeds meer aangetroffen. Toch blijft het witbakkende aardewerk vanwege de duurdere fabricatiekosten in vrijwel alle periodes een kleine groep vormen binnen het totaal van het gevonden aardewerk. Witbakkend aardewerk was nu eenmaal duurder dan roodbakkend of grijsbakkend aardewerk en werd daarom vaker gebruikt voor wat luxer tafelgerei.

Messing kandelaar

Links zien we een soortgelijk type kandelaar, uitgevoerd in messing. Ook hier een zuinigje en in dit geval een kokertje aan de rand waarmee de kandelaar aan de muur kon worden gehangen. Met het oog op veiligheid lijkt de metalen kandelaar een betere optie. In onze collectie kom je namelijk veel exemplaren tegen waarbij het ophangstuk is afgebroken van de onderplaat…

Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’