Delfts wijwaterbakje uit de zeventiende eeuw

Vondst op vrijdag

17 april 2020

De vondst van vandaag is een Delfts wijwaterbakje uit de zeventiende eeuw. Het werd in 1986 gevonden achter het pand aan de Doelenstraat 1. Hier werd een beerput opgegraven met materiaal uit de tweede helft van de zeventiende eeuw en eerste helft van de achttiende eeuw.

In het pandje was sinds 1699 het kantoor van het gruttersgilde gevestigd. Voor die tijd was het pand van de familie Van Brederode. Twee leden van de familie werkten als kastelein in de Oude en Nieuwe Doelen. De familie zelf woonde elders in de stad en verhuurde het pandje voor 25 gulden per jaar aan iemand die waarschijnlijk ook werkte in de Nieuwe Doelen. In de beerput werd wit- en roodbakkend aardewerk , majolica, faience en glas gevonden. Alles uit de zeventiende eeuw en duidelijk niet van rijke eigenaren. De achttiende-eeuwse vondsten waren echter van betere kwaliteit.  Dat waren voornamelijk lange Goudse pijpen en drinkgerei. Waarschijnlijk omdat na 1699 niet meer gewoond werd in dit pand maar gewerkt en vergaderd.

Het wijwaterbakje is 20 cm hoog en heeft als afbeelding een geschilderd corpus Christi geflankeerd door twee cupido’s in reliëf en een cupido op de top. Op het geribbelde bakje staat een Latijnse tekst die helaas niet leesbaar is omdat de tekst is verlopen in het productieproces. Een wijwaterbakje hing vroeger vaak aan de muur bij de ingang van een vertrek. Zo kon je bij binnenkomst enkele vingers in het heilige water dopen om vervolgens, met gereinigde handen dus, een kruisteken te maken. Op zich lijkt de vondst van een wijwaterbakje misschien niet vreemd. Maar, hoewel de gouden eeuw bekend staat als een tolerante eeuw, was het katholicisme in de zeventiende eeuw verboden. Alleen aan protestanten en Calvinisten was het toegestaan om openlijk hun geloof te belijden. Maar blijkbaar was het voor de kastelein van de schutterij geen probleem om een werknemer en/of huurder aan te nemen die een eigenlijk verboden geloof aanhing.

De informatie voor deze rubriek wordt aangeleverd door Rob Roedema, archeoloog gemeente Alkmaar.