17e-eeuwse boterkrullen
Vondst op vrijdag
27 september 2024
De vondst van deze week is gevonden bij één van onze meest recente opgravingen, aan de Laat 136 t/m 140. Hier hebben we de bovenste 30 cm van deze drie panden onderzocht op sporen uit het verleden. Alles wat we aantroffen hebben we gefotografeerd en vastgelegd op papier. Omdat we alleen de toplaag konden onderzoeken waren er geen grote verzamelingen aan vondsten. Maar we konden wel een heleboel funderingen vastleggen vanaf de vijftiende á zestiende eeuw tot aan onze tijd.
En ondanks het feit dat we niet de diepte in konden, kwamen er toch een paar noemenswaardige vondsten naar boven. Zoals bijvoorbeeld het werktuigje op deze foto, gevonden onder een fundering uit waarschijnlijk de zeventiende eeuw. Het is een plat benen voorwerp met een lengte van 11 cm. Dat is wat er nog van over is, want aan de ene kant, bij het geribbelde deel, mist er een stuk. Het andere eind heeft een gesneden getrapte vorm met daarin een gaatje om eventueel een draad aan te bevestigen om het weg te hangen.
Bij de inkeping en vlak onder het ophangoogje, zie je banden met een gesneden versiering met geometrische motieven. Omdat het niet helemaal compleet naar boven kwam, was niet direct duidelijk om wat voor soort werktuigje het ging. Maar na wat onderzoek vonden we een bijna exact exemplaar dat ooit gevonden is in Amsterdam (zie afbeelding 2).
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Aan deze afbeelding kun je duidelijk zien welk deel we missen bij ons exemplaar. Dat is het puntige deel met gesneden ribbels. Onze vondst blijkt dus een botermesje te zijn. De inkeping bij ons exemplaar zorgt ervoor dat je bij het smeren je vingertoppen schoon kunt houden. Maar die zie je dan weer niet terug bij het Amsterdamse botermesje.
De boterkrullen die je op je brood kon smeren, kregen door de ribbels een mooie versiering. Overigens waren er in die tijd ook nog echte boterkrullers op de markt zoals het houten exemplaar op de derde foto. Die vonden we in een beerput, tijdens een opgraving achter Bierkade 17.
Vondst op Vrijdag is een rubriek van Rob Roedema. Lees ook het interview in Erfgoedmagazine Alkmaar 63: ‘Rob Roedema geboren met liefde voor archeologie’.
Bekijk hier alle ‘Vondsten op vrijdag’
